Thực trạng trẻ em trầm cảm vì gia đình, cha mẹ cần thực sự chú ý

Bức tranh về thực trạng trẻ em Việt Nam mắc bệnh trầm cảm vì gia đình đang ngày càng trở nên u ám. Theo thống kê của Viện Sức khỏe Tâm thần Quốc gia, tỷ lệ trẻ em từ 15 đến 19 tuổi mắc các rối loạn tâm thần đang gia tăng, trong đó trầm cảm chiếm tỷ lệ cao nhất. Nguyên nhân chủ yếu được cho là do những mâu thuẫn, áp lực từ gia đình, khiến các em cảm thấy bế tắc, tuyệt vọng và không lối thoát.

Tác hại của trầm cảm vì gia đình

Trầm cảm vì gia đình không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần mà còn tác động tiêu cực đến mọi khía cạnh trong cuộc sống của trẻ em.

• Về mặt tinh thần: Trẻ em có thể gặp các vấn đề như lo âu, sợ hãi, mất ngủ, rối loạn ăn uống, suy nghĩ tiêu cực, thậm chí có ý định tự tử.
• Về mặt học tập: Trẻ em khó tập trung, giảm khả năng ghi nhớ, sa sút kết quả học tập.
• Về mặt xã hội: Trẻ em trở nên khép kín, ít giao tiếp, ngại giao tiếp với bạn bè và người thân.
• Về mặt thể chất: Trẻ em có thể gặp các vấn đề sức khỏe như suy yếu hệ miễn dịch, đau dạ dày, rối loạn tim mạch, v.v.

Trẻ bị trầm cảm vì gia đình đến thì nhiều yếu tố như mâu thuẫn gia đình, áp lực học tập, thiếu sự quan tâm, ...

Nguyên nhân dẫn đến trẻ em trầm cảm vì gia đình

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến trẻ em mắc bệnh trầm cảm do gia đình, bao gồm:

• Mâu thuẫn gia đình: Những cuộc cãi vã, bạo lực gia đình, thiếu sự quan tâm, thấu hiểu từ cha mẹ có thể khiến trẻ em cảm thấy bất an, lo lắng và dẫn đến những suy nghĩ tiêu cực.
• Áp lực học tập và kỳ vọng quá cao: Cha mẹ đặt quá nhiều kỳ vọng vào con cái về thành tích học tập, so sánh với người khác, hay áp dụng những phương pháp giáo dục hà khắc có thể khiến trẻ em cảm thấy áp lực, tự ti và dẫn đến những suy nghĩ tiêu cực.
• Thiếu sự chia sẻ và quan tâm: Khi con cái gặp khó khăn, buồn bã, họ không nhận được sự chia sẻ, thấu hiểu và động viên từ cha mẹ, khiến họ cảm thấy cô đơn, lạc lõng và dễ rơi vào trạng thái trầm cảm.
• Bạo hành gia đình: Bạo hành thể chất, tinh thần hay tình dục từ cha mẹ hoặc người thân trong gia đình có thể để lại những tổn thương tâm lý nặng nề, khiến nạn nhân cảm thấy bế tắc, tuyệt vọng và có nguy cơ cao mắc bệnh trầm cảm.

Biểu hiện của trẻ em bị trầm cảm vì áp lực gia đình

Cha mẹ và người thân cần chú ý đến những biểu hiện sau đây để có thể nhận biết và giúp đỡ trẻ em kịp thời:

• Thay đổi tâm trạng: Trẻ em thường xuyên buồn bã, chán nản, mất hứng thú với mọi hoạt động.
• Thay đổi thói quen ăn uống và ngủ nghỉ: Trẻ em có thể ăn uống thất thường, ngủ không ngon giấc hoặc ngủ quá nhiều.
• Mất tập trung: Trẻ em khó tập trung, giảm khả năng ghi nhớ, sa sút kết quả học tập.
• Có những hành vi tiêu cực: Trẻ em có thể tự làm tổn thương bản thân, sử dụng chất kích thích hoặc có ý định tự tử.
• Tránh né giao tiếp: Trẻ em trở nên ít giao tiếp với bạn bè và người thân.

Cha mẹ cần xây dựng cho trẻ một môi trường an toàn, yêu thương và thấu hiểu

Cách điều trị và khắc phục

Nếu nghi ngờ con mình mắc bệnh trầm cảm vì gia đình, cha mẹ cần đưa trẻ đến gặp chuyên gia tâm lý để được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Các phương pháp điều trị có thể bao gồm:

• Liệu pháp tâm lý: Liệu pháp tâm lý giúp trẻ em hiểu rõ bản thân, học cách kiểm soát cảm xúc và hành vi, phát triển kỹ năng đối phó với stress và giải quyết vấn đề.
• Sử dụng thuốc: Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể kê đơn thuốc chống trầm cảm để giúp trẻ cải thiện tâm trạng. Tuy nhiên cần hạn chế cho trẻ uống thuốc quá sớm.
• Thay đổi môi trường gia đình: Cha mẹ cần tạo dựng một môi trường gia đình an toàn, yêu thương và thấu hiểu để giúp trẻ cảm thấy thoải mái và được hỗ trợ. 

Lời khuyên để hạn chế tình trạng trẻ em trầm cảm vì áp lực gia đình