Thao túng tâm lý Gaslighting - Khi sự thật bị bóp méo và bạn nghi ngờ chính mình

Thao túng tâm lý Gaslighting - Khi sự thật bị bóp méo và bạn nghi ngờ chính mình

Bạn có từng cảm thấy hoang mang, nghi ngờ bản thân, thậm chí mất niềm tin vào chính mình sau những lời nói hay hành động của ai đó? Nếu câu trả lời là "có", rất có thể bạn đã trở thành nạn nhân của gaslighting, một hình thức thao túng tâm lý tinh vi và nguy hiểm.

 

Thao túng tâm lý Gaslighting là gì?

Theo Hiệp hội Tâm lý học Hoa Kỳ (APA) thì Thao túng tâm lý (tiếng Anh là gaslighting hay gaslight) là hành vi sử dụng thông tin sai lệch, bóp méo sự thật để thao túng tâm lý người khác, khiến họ nghi ngờ, mất niềm tin vào bản thân và dần phụ thuộc vào kẻ thao túng.

Quá trình thao túng diễn ra âm thầm, chậm rãi và khó nhận biết. Thoạt đầu, nạn nhân thường tự trách bản thân, cảm thấy tội lỗi vì những suy nghĩ nghi ngờ. Dần dần, họ trở nên tự ti, dễ bị ảnh hưởng bởi lời nói và hành động của kẻ thao túng.

 

3 giai đoạn của thao túng tâm lý gaslighting:

  1. Giai đoạn nghi ngờ: Những lời nói và hành động của kẻ thao túng khiến bạn bắt đầu nghi ngờ về quyết định, năng lực của bản thân.
  2. Giai đoạn phòng thủ: Để bảo vệ bản thân, bạn có thể phản ứng bằng cách đổi chủ đề, làm việc điên cuồng để chứng minh năng lực,...
  3. Giai đoạn trầm cảm: Khi nhận thức rõ vấn đề, bạn cảm thấy mệt mỏi, đánh mất chính mình, dẫn đến nguy cơ trầm cảm.

Thao túng tâm lý Gaslighting khiến người bị thao túng nghi ngờ, mất niềm tin vào bản thân

Thao túng tâm lý Gaslighting khiến người bị thao túng nghi ngờ, mất niềm tin vào bản thân

10 dấu hiệu nhận biết bạn đang bị gaslighting

  • Nói dối: Kẻ thao túng thường xuyên nói dối, bóp méo sự thật để khiến nạn nhân nghi ngờ bản thân. Ví dụ: "Em nhớ nhầm rồi, hôm qua anh không hề nói như vậy."
  • Chối bỏ hành vi sai trái: Khi nạn nhân phát hiện ra sự thật, kẻ thao túng chối bỏ và yêu cầu họ đưa ra bằng chứng. Mục đích là khiến nạn nhân nghi ngờ trí nhớ của bản thân.
  • Sử dụng những giá trị của bạn để chống lại bạn: Kẻ thao túng dùng những thứ bạn trân trọng để khiến bạn nghi ngờ bản thân, ví dụ như công việc, con cái,... Ví dụ: "Em không thể làm tốt công việc này đâu, em không giỏi như anh nghĩ."
  • Làm bạn mất chính kiến: Dần dần, bạn không còn những suy nghĩ, hành động, chính kiến của riêng mình, mà trở thành bản sao của kẻ thao túng. Ví dụ: "Em nên mặc theo ý kiến của anh, anh có gu thẩm mỹ tốt hơn em."
  • Liên tục dùng lời nói thao túng: Họ sử dụng nhiều lời nói sáo rỗng, thậm chí kết hợp hành động bạo hành để khiến bạn tuân phục. Ví dụ: "Em là người may mắn nhất khi có anh, anh yêu em nhiều lắm."
  • Sử dụng "mật ngọt" để tấn công: Khi bạn phản ứng, họ sẽ dùng lời nói ngọt ngào để xoa dịu, khiến bạn tin tưởng họ. Ví dụ: "Em đừng giận anh nữa, anh chỉ muốn tốt cho em thôi."
  • Gây hoang mang: Họ khiến bạn cảm thấy mập mờ, mất phương hướng, buộc bạn phải phụ thuộc vào họ. Ví dụ: "Em không nên đi chơi với bạn bè, họ chỉ biết dụ dỗ em thôi."
  • Đổ lỗi cho bạn: Kẻ thao túng luôn đổ lỗi cho bạn, khiến bạn cảm thấy bản thân có lỗi. Ví dụ: "Tất cả là do lỗi của em, nếu em không làm vậy thì mọi chuyện sẽ không tệ đến thế."
  • Khiến bạn nghĩ mình không tỉnh táo: Họ lợi dụng sự hoang mang của bạn để khiến bạn nghi ngờ bản thân, thậm chí khiến người khác tin rằng bạn không bình thường. Ví dụ: "Em đang suy nghĩ vẩn vơ gì vậy? Em nên đi khám bác sĩ tâm lý."
  • Gây mất niềm tin vào mọi người: Họ khiến bạn chỉ tin tưởng họ, nghi ngờ những người xung quanh. Ví dụ: "Mọi người chỉ muốn hại em thôi, chỉ có anh mới thực sự yêu thương em."

Thao túng tâm lý Gaslighting khiến người bị thao túng nghi ngờ, mất niềm tin vào bản thân

Liệu bạn có đang bị thao túng tâm lý gaslighting?

Bạn có đang bị thao túng tâm lý gaslighting?

Gaslighting có thể xảy ra trong mọi mối quan hệ, từ tình yêu, gia đình đến công việc. Nếu bạn nghi ngờ mình đang bị gaslighting, hãy tự hỏi bản thân những câu hỏi sau:

  • Bạn có luôn phục tùng mọi ý kiến của người kia?
  • Bạn luôn cảm thấy mình sai lầm trong mọi việc?
  • Bạn luôn lo lắng, sợ hãi trước những sai lầm nhỏ?
  • Bạn thay đổi quan điểm, cách nhìn nhận bản thân theo ý kiến của người khác?

Nếu trả lời "có" cho hầu hết các câu hỏi, bạn có thể đang bị gaslight. Tuy nhiên, đừng lo lắng, bạn hoàn toàn có thể thoát khỏi tình trạng này.

>> Tham khảo thêm bài viết: 

Cách đối phó với gaslighting

Gaslighting là một hình thức thao túng tâm lý tinh vi, có thể khiến bạn nghi ngờ bản thân, đánh mất niềm tin và dần phụ thuộc vào kẻ thao túng. Tuy nhiên, bạn hoàn toàn có thể thoát khỏi tình trạng này và lấy lại sức mạnh cho bản thân. Dưới đây là một số bước quan trọng để thoát khỏi gaslighting:

1. Nhận thức vấn đề

Bước đầu tiên là bạn phải nhận thức được mình đang bị thao túng tâm lý gaslighting. Hãy tự hỏi bản thân những câu hỏi như:

  • Bạn có thường xuyên cảm thấy nghi ngờ bản thân, mất niềm tin vào khả năng của mình?
  • Bạn có thường xuyên bị đổ lỗi cho những điều không phải do bạn làm?
  • Bạn có cảm thấy bị cô lập khỏi bạn bè và gia đình?
  • Bạn có cảm thấy mình phải luôn phục tùng ý kiến của người khác?

Nếu bạn trả lời "có" cho một hoặc nhiều câu hỏi này, có khả năng bạn đang bị gaslighting.

2. Thu thập bằng chứng

Sau khi nhận thức được vấn đề, bạn nên bắt đầu thu thập bằng chứng về hành vi gaslighting của kẻ thao túng. Bằng chứng có thể bao gồm:

  • Ghi chép lại những lần bạn bị gaslighting, bao gồm những gì đã xảy ra, bạn cảm thấy như thế nào, và kẻ thao túng đã nói gì.
  • Lưu giữ tin nhắn, email hoặc bản ghi âm cuộc trò chuyện với kẻ thao túng.
  • Chụp ảnh hoặc quay video những bằng chứng khác, ví dụ như vết thương do bạo hành.

3. Tìm kiếm sự giúp đỡ

Hãy chia sẻ vấn đề của bạn với những người bạn tin tưởng, chẳng hạn như bạn bè, thành viên gia đình hoặc chuyên gia tâm lý. Họ có thể giúp bạn xác nhận những gì bạn đang trải qua, đồng thời cung cấp cho bạn sự hỗ trợ và lời khuyên cần thiết.

4. Tự chăm sóc bản thân

Gaslighting có thể gây tổn thương tinh thần và thể chất nghiêm trọng. Do đó, điều quan trọng là bạn phải dành thời gian để chăm sóc bản thân. Hãy thực hiện những hoạt động giúp bạn thư giãn và giảm căng thẳng, chẳng hạn như tập thể dục, yoga, thiền định hoặc dành thời gian cho sở thích yêu thích của bạn.

5. Lập ranh giới

Bạn cần phải đặt ra ranh giới rõ ràng với kẻ thao túng. Cho họ biết rằng bạn không chấp nhận hành vi của họ và bạn sẽ không còn chịu đựng nó nữa. Hãy khẳng định bản thân và bảo vệ quyền lợi của mình.

6. Dứt khoát

Nếu kẻ thao túng không tôn trọng ranh giới của bạn hoặc không thay đổi hành vi của họ, bạn có thể cần phải dứt khoát cắt đứt mối quan hệ với họ. Đây có thể là một quyết định khó khăn, nhưng điều quan trọng là bạn phải bảo vệ sức khỏe tinh thần và hạnh phúc của bản thân.

7. Tìm kiếm sự hỗ trợ chuyên nghiệp

Nếu bạn đang gặp khó khăn trong việc thoát khỏi gaslighting tự mình, hãy tìm kiếm sự hỗ trợ từ chuyên gia tâm lý. Họ có thể giúp bạn hiểu rõ hơn về tình huống của mình, phát triển các kỹ năng đối phó và đưa ra quyết định phù hợp cho bản thân.

Bị thao túng tâm lý gaslighting là một vấn đề phổ biến và có nhiều người đã từng trải qua nó. Với sự kiên trì và lòng dũng cảm, bạn hoàn toàn có thể thoát khỏi tình trạng này và xây dựng lại cuộc sống hạnh phúc, khỏe mạnh cho bản thân. Chúc bạn sớm thoát khỏi gaslighting và lấy lại niềm tin và sức mạnh cho bản thân!

Thông tin tham khảo tại: 

Tham khảo các bài viết về Thao túng tâm lý Gaslighting:

Nếu bạn hay người thân của bạn bị thao túng tâm lý hoặc nghi ngờ bị thao túng, hãy đặt lịch hoặc liên hệ hotline / zalo 0383720880, các chuyên gia tâm lý tại Viện Tâm Lý Đời Sống sẽ hỗ trợ, tư vấn và đồng hành giúp các bạn thoát khỏi tình trạng này một cách tốt nhất.

Tham khảo thêm những Dịch vụ Trị Liệu Tâm Lý tại Viện Tâm Lý Đời Sống

Trị liệu tâm lý cá nhân

Trị liệu tâm lý thanh thiếu niên

Trị liệu tâm lý gia đình

Trị liệu tâm lý cặp đôi

Trị liệu nhóm

Khai vấn cuộc sống và sự nghiệp

Bài trước Bài sau
Bình luận của bạn sẽ được duyệt trước khi đăng lên
This site is protected by reCAPTCHA and the Google Privacy Policy and Terms of Service apply.