Rối loạn lo âu chia ly: Nỗi sợ hãi tách rời và những ảnh hưởng tiềm ẩn
- Người viết: Đỗ Thị Bích Hạnh lúc
- Tin tức
- - 0 Bình luận
Rối loạn lo âu chia ly (Separation Anxiety Disorder) là một dạng rối loạn lo âu phổ biến ở trẻ em, gây ra nỗi sợ hãi hoặc lo lắng quá mức khi bị tách khỏi những người gắn bó. Rối loạn này có thể ảnh hưởng đến khả năng phát triển và hòa nhập xã hội của trẻ nếu không được điều trị kịp thời.
1. Giới thiệu về chứng Rối loạn lo âu chia ly
- Định nghĩa: Rối loạn lo âu chia ly là một trạng thái tâm lý khiến trẻ em cảm thấy sợ hãi hoặc lo lắng quá mức khi bị tách khỏi những người mà chúng gắn bó, thường là cha mẹ hoặc người chăm sóc chính. Nỗi sợ hãi này có thể xuất hiện dưới nhiều hình thức, bao gồm lo lắng về việc sẽ xảy ra chuyện gì đó cho bản thân hoặc người thân khi bị tách rời, lo lắng về việc bị bỏ rơi hoặc mất đi tình yêu thương của người thân.
- Phân biệt Rối loạn lo âu chia ly với sự lo lắng thông thường: Nỗi lo lắng mà trẻ em cảm thấy khi bị tách khỏi cha mẹ trong thời gian ngắn là điều bình thường. Tuy nhiên, nếu nỗi lo lắng này trở nên quá mức, dai dẳng và ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày của trẻ, thì đó có thể là dấu hiệu của Rối loạn lo âu chia ly.
- Độ tuổi mắc Rối loạn lo âu chia ly: thường xuất hiện ở trẻ em trong độ tuổi từ 18 tháng đến 3 tuổi. Tuy nhiên, nó cũng có thể xảy ra ở trẻ lớn hơn và thậm chí ở người lớn.
Chứng rối loạn lo âu chia ly xảy ra phổ biến ở trẻ em
2. Biểu hiện của Rối loạn lo âu chia ly
Biểu hiện ở trẻ em
- Nỗi sợ hãi hoặc lo lắng quá mức khi bị tách khỏi cha mẹ, người chăm sóc chính hoặc những người thân yêu khác. Nỗi sợ hãi này có thể thể hiện qua nhiều cách, bao gồm:
- Cơn hoảng loạn khi nghĩ đến việc bị tách rời.
- Mơ những giấc mơ đáng sợ về việc bị tách rời.
- Có các triệu chứng thể chất như đau bụng, buồn nôn, nôn mửa, chóng mặt, tim đập nhanh khi bị tách rời.
- Cố gắng hết sức để tránh xa các tình huống có thể dẫn đến việc bị tách rời.
- Bám dính quá mức vào người thân.
- Khó ngủ, mất ngủ.
- Giảm sút khả năng tập trung.
- Hay cáu kỉnh, bực bội.
- Mệt mỏi, thiếu năng lượng.
- Mất hứng thú với các hoạt động mà trẻ từng thích.
- Tránh giao tiếp xã hội.
Biểu hiện ở người lớn
- Nỗi sợ hãi hoặc lo lắng quá mức khi bị tách khỏi người yêu, bạn đời, hoặc những người thân thiết khác.
- Cảm giác cô đơn, trống trải khi bị tách rời.
- Khó khăn trong việc tập trung vào công việc hoặc học tập.
- Tránh xa các hoạt động xã hội vì sợ bị tách rời.
- Sử dụng rượu bia hoặc chất kích thích để giảm bớt lo lắng.
- Có các triệu chứng trầm cảm.
- Cảm giác hoảng sợ, bồn chồn.
- Khó thở.
- Mồ hôi lạnh.
- Chóng mặt hoặc choáng váng.
- Run rẩy.
- Cảm giác như sắp chết.
Biểu hiện chính của chứng rối loạn lo âu chia ly là nỗi sợ hãi và lo lắng
3. Nguyên nhân gây ra Rối loạn lo âu chia ly
Nguyên nhân chính xác của Rối loạn lo âu chia ly vẫn chưa được biết rõ. Tuy nhiên, một số yếu tố sau đây có thể góp phần làm tăng nguy cơ mắc bệnh:
- Di truyền: Nếu cha mẹ hoặc các thành viên khác trong gia đình mắc Rối loạn lo âu, trẻ em có nhiều khả năng mắc bệnh hơn.
- Sự kiện stress: Trải qua các sự kiện stress như tai nạn, ly hôn, hoặc chuyển nhà có thể dẫn đến Rối loạn lo âu chia ly ở trẻ em.
- Tính cách: Trẻ em nhút nhát, rụt rè có nhiều khả năng mắc Rối loạn lo âu chia ly hơn.
- Kiểu nuôi dạy con cái: Cha mẹ quá bảo bọc hoặc kiểm soát con cái có thể khiến trẻ em dễ mắc Rối loạn lo âu chia ly hơn.
- Sự mất mát hoặc ly biệt đột ngột: Trẻ em trải qua sự mất mát hoặc ly biệt đột ngột với người thân yêu có thể có nguy cơ mắc Rối loạn lo âu chia ly cao hơn.
- Lạm dụng hoặc bỏ bê: Trẻ em bị lạm dụng hoặc bỏ bê có thể có nguy cơ mắc Rối loạn lo âu chia ly cao
4. Hậu quả của rối loạn lo âu chia ly
Rối loạn lo âu chia ly nếu không được điều trị kịp thời có thể dẫn đến nhiều hậu quả nghiêm trọng, ảnh hưởng đến nhiều khía cạnh trong cuộc sống của trẻ em và người lớn, bao gồm:
- Khả năng phát triển: Trẻ em gặp khó khăn trong việc phát triển các kỹ năng xã hội, học tập và ngôn ngữ.
- Hòa nhập xã hội: Trẻ em có thể ttránh xa các hoạt động xã hội và có ít bạn bè hơn.
- Mối quan hệ: Ảnh hưởng đến mối quan hệ giữa trẻ em với cha mẹ, người thân và bạn bè.
- Sức khỏe tinh thần: Trẻ em và người lớn mắc Rối loạn lo âu chia ly có nguy cơ cao mắc các rối loạn tâm thần khác như trầm cảm, rối loạn hoảng sợ và lạm dụng chất kích thích.
- Sức khỏe thể chất: Có thể dẫn đến các vấn đề sức khỏe thể chất như đau đầu, đau bụng, và rối loạn giấc ngủ.
- Lạm dụng chất kích thích: Người lớn mắc Rối loạn lo âu chia ly có thể sử dụng rượu bia hoặc chất kích thích để giảm bớt lo lắng, dẫn đến các vấn đề về lạm dụng chất kích thích.
- Tự tử: Trong một số trường hợp nghiêm trọng, Rối loạn lo âu chia ly có thể dẫn đến nguy cơ tự tử ở người lớn.
Bệnh nếu không điều trị kịp thời thì sẽ dẫn đến nhiều hậu quả tiêu cực
5. Chẩn đoán Rối loạn lo âu chia ly
Chẩn đoán Rối loạn lo âu chia ly thường được thực hiện dựa trên các tiêu chí sau:
- Trẻ em hoặc người lớn có các triệu chứng lo âu hoặc sợ hãi quá mức khi bị tách khỏi người thân yêu.
- Nỗi lo âu hoặc sợ hãi này gây ra đau khổ đáng kể hoặc ảnh hưởng đến khả năng hoạt động bình thường của trẻ em hoặc người lớn.
- Nỗi lo âu hoặc sợ hãi này không thể giải thích bằng các yếu tố khác như rối loạn tâm thần khác hoặc tình trạng y tế.
- Các triệu chứng đã kéo dài ít nhất sáu tháng.
Để chẩn đoán Rối loạn lo âu chia ly, bác sĩ hoặc chuyên gia tâm lý sẽ thực hiện các bước sau:
- Hỏi về tiền sử bệnh lý và các triệu chứng của bệnh nhân.
- Thực hiện khám sức khỏe thể chất để loại trừ các nguyên nhân y tế khác có thể gây ra các triệu chứng.
- Sử dụng các bài kiểm tra tâm lý để đánh giá mức độ nghiêm trọng của Rối loạn lo âu chia ly.
6. Điều trị Rối loạn lo âu chia ly
Điều trị Rối loạn lo âu chia ly thường bao gồm liệu pháp tâm lý và/hoặc thuốc.
Liệu pháp tâm lý
Liệu pháp tâm lý là phương pháp điều trị hiệu quả nhất cho Rối loạn lo âu chia ly. Các loại liệu pháp tâm lý thường được sử dụng để điều trị Rối loạn lo âu chia ly bao gồm:
- Liệu pháp hành vi nhận thức (CBT): CBT giúp bệnh nhân nhận thức và thay đổi những suy nghĩ và hành vi tiêu cực góp phần gây ra Rối loạn lo âu chia ly.
- Liệu pháp gia đình: Liệu pháp gia đình giúp cải thiện giao tiếp và mối quan hệ giữa trẻ em mắc Rối loạn lo âu chia ly và cha mẹ hoặc người chăm sóc.
- Liệu pháp nhóm: Liệu pháp nhóm giúp trẻ em chia ly học hỏi từ và hỗ trợ lẫn nhau.
Thuốc
Thuốc có thể được sử dụng để điều trị các triệu chứng lo âu của Rối loạn lo âu chia ly, đặc biệt là trong các trường hợp nghiêm trọng hoặc khi liệu pháp tâm lý không hiệu quả. Các loại thuốc thường được sử dụng để điều trị Rối loạn lo âu bao gồm thuốc chống trầm cảm và thuốc chống lo âu.
Liệu pháp tâm lý giúp điều trị rối loạn lo âu chia ly hiệu quả
7. Phòng ngừa Rối loạn lo âu chia ly
Mặc dù không có cách nào để ngăn ngừa hoàn toàn Rối loạn lo âu chia ly, nhưng cha mẹ có thể làm một số điều để giảm nguy cơ mắc bệnh cho con mình, bao gồm:
- Tạo dựng mối quan hệ gắn bó an toàn với con: dành thời gian chất lượng cho con, lắng nghe con và đáp ứng nhu cầu của con một cách nhạy cảm.
- Dạy con cách đối phó với lo lắng: giúp con học các kỹ năng thư giãn như thở sâu, thiền và yoga.
- Khuyến khích con tham gia các hoạt động xã hội: giúp con tham gia các hoạt động phù hợp với lứa tuổi để phát triển các kỹ năng xã hội và học cách giao tiếp với người khác.
- Tránh xa các tình huống có thể khiến con lo lắng: hạn chế cho con tiếp xúc với các tình huống có thể khiến con lo lắng hoặc sợ hãi.
- Tìm kiếm sự trợ giúp chuyên nghiệp: nếu lo lắng về tình trạng của con mình, cha mẹ nên đưa con đi khám bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
8. Khuyến nghị khi hỗ trợ người thân mắc Rối loạn lo âu chia ly
- Kiên nhẫn và thấu hiểu: Rối loạn lo âu chia ly là một tình trạng thực tế và người thân mắc bệnh không cố ý lo lắng hay sợ hãi. Hãy kiên nhẫn và thấu hiểu họ, đồng thời giúp họ học cách kiểm soát lo lắng.
- Tránh xa các tình huống có thể khiến họ lo lắng: Hạn chế cho người thân tiếp xúc với các tình huống có thể khiến họ lo lắng hoặc sợ hãi.
- Khuyến khích họ tham gia các hoạt động xã hội: Giúp họ tham gia các hoạt động phù hợp với khả năng và sở thích để phát triển các kỹ năng xã hội và học cách giao tiếp với người khác.
- Khuyến khích họ tìm kiếm sự trợ giúp chuyên nghiệp: Nếu lo lắng về tình trạng của họ, hãy khuyến khích họ đi khám bác sĩ hoặc chuyên gia tâm lý để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
- Tham gia các nhóm hỗ trợ: Tham gia các nhóm hỗ trợ dành cho người thân của bệnh nhân Rối loạn lo âu chia ly có thể giúp bạn chia sẻ kinh nghiệm, học hỏi từ những người khác và nhận được sự hỗ trợ tinh thần.
Rối loạn lo âu chia ly là một vấn đề sức khỏe tâm thần nghiêm trọng có thể ảnh hưởng đến nhiều khía cạnh trong cuộc sống của trẻ em và người lớn. Tuy nhiên, với chẩn đoán và điều trị kịp thời, hầu hết mọi người đều có thể vượt qua căn bệnh này và sống một cuộc sống khỏe mạnh, hạnh phúc. Nếu bạn hay người thân, bạn bè đang có dấu hiệu, biểu hiện của rối loạn lo âu chia ly, hãy gọi đến đường dây nóng / hoặc Zalo 0383720880 của Viện Tâm Lý Đời Sống để được tư vấn tâm lý và trị liệu bởi các chuyên gia tâm lý tâm huyết và tận tâm của chúng tôi.
Tài liệu tham khảo
- https://www.webmd.com/parenting/separation-anxiety
- https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/separation-anxiety-disorder/symptoms-causes/syc-20377455
- https://www.healthline.com/health/anxiety/separation-anxiety
Tham khảo thêm những Dịch vụ Trị Liệu Tâm Lý tại Viện Tâm Lý Đời Sống
Viết bình luận