Overthinking là gì? Giải mã nguyên nhân và liều thuốc chữa lành

1. Lo lắng, bồn chồn, khó tập trung

• Bạn luôn cảm thấy lo lắng, bất an, ngay cả khi không có lý do cụ thể.
• Bạn khó có thể tập trung vào công việc, học tập hoặc các hoạt động khác.
• Bạn thường xuyên bị phân tâm bởi những suy nghĩ tiêu cực.

2. Suy nghĩ tiêu cực, bi quan

• Bạn có xu hướng nhìn nhận mọi thứ theo hướng tiêu cực, bi quan.
• Bạn thường xuyên tự trách bản thân và lo lắng về những điều tồi tệ có thể xảy ra.
• Bạn khó có thể nhìn thấy những điều tốt đẹp trong cuộc sống.

3. Lặp đi lặp lại những suy nghĩ giống nhau

• Bạn bị mắc kẹt trong vòng xoáy những suy nghĩ tiêu cực và không thể thoát ra được.
• Bạn liên tục lặp đi lặp lại những suy nghĩ giống nhau trong đầu, dù biết rằng chúng không có ích.
• Bạn cảm thấy như mình không thể kiểm soát được suy nghĩ của bản thân.

4. Khó đưa ra quyết định

• Bạn gặp khó khăn trong việc đưa ra quyết định, dù là những quyết định nhỏ.
• Bạn thường xuyên phân vân, do dự và lo lắng về những hậu quả của quyết định.
• Bạn có thể trì hoãn việc đưa ra quyết định vì sợ sai lầm.

5. Mệt mỏi, mất ngủ

• Bạn thường xuyên cảm thấy mệt mỏi, kiệt sức, ngay cả khi đã ngủ đủ giấc.
• Bạn gặp khó khăn trong việc ngủ ngon giấc và thường xuyên thức giấc giữa đêm.
• Bạn cảm thấy thiếu năng lượng và không có hứng thú với bất cứ hoạt động nào.

6. Tránh né các hoạt động xã hội

• Bạn có xu hướng thu mình lại và tránh né các hoạt động xã hội.
• Bạn cảm thấy lo lắng và bồn chồn khi ở bên cạnh người khác.
• Bạn thích dành thời gian một mình hơn là giao tiếp với người khác.

Nếu bạn có nhiều hơn 3 dấu hiệu trên, bạn có thể đang bị overthinking.

Overthinking nếu bị trong thời gian dài sẽ ảnh hưởng tiêu cực về tâm lý và mọi khía cạnh cuộc sống

Hội chứng Overthinking, hay suy nghĩ quá mức, tưởng chừng như vô hại nhưng lại tiềm ẩn vô số tác hại khôn lường, ảnh hưởng tiêu cực đến mọi khía cạnh trong cuộc sống của chúng ta. Dưới đây là những hậu quả nghiêm trọng mà hội chứng overthinking có thể gây ra:

1. Gây căng thẳng, lo âu, stress

• Overthinking khiến bạn chìm đắm trong những suy nghĩ tiêu cực, lo lắng về quá khứ, hiện tại và tương lai, dẫn đến tình trạng căng thẳng, lo âu kéo dài.
• Căng thẳng, lo âu ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe tinh thần, khiến bạn mất tập trung, khó đưa ra quyết định, thậm chí dẫn đến những rối loạn tâm lý như trầm cảm, ám ảnh sợ hãi.
• Stress do overthinking còn gây ra nhiều vấn đề sức khỏe thể chất như: nhức đầu, rối loạn tiêu hóa, mất ngủ, suy giảm hệ miễn dịch.

2. Ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất

• Overthinking khiến bạn luôn trong trạng thái căng thẳng, lo âu, dẫn đến mất ngủ, thiếu ngủ. Giấc ngủ không đủ chất lượng ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe thể chất, khiến bạn luôn mệt mỏi, suy nhược, dễ mắc bệnh.
• Căng thẳng do overthinking cũng ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa, gây ra các vấn đề như: đầy hơi, khó tiêu, táo bón, tiêu chảy.
• Suy giảm hệ miễn dịch do overthinking khiến bạn dễ mắc bệnh hơn, đặc biệt là các bệnh cảm cúm, ho, sổ mũi.

3. Gây khó khăn trong học tập và công việc

• Overthinking khiến bạn mất tập trung, khó tiếp thu kiến thức, giảm hiệu quả học tập.
• Khi suy nghĩ quá nhiều về những lo lắng, bạn sẽ khó có thể hoàn thành tốt công việc, dẫn đến giảm năng suất và hiệu quả công việc.
• Overthinking còn khiến bạn trì hoãn công việc, ngại đưa ra quyết định, ảnh hưởng đến sự phát triển trong sự nghiệp.

4. Làm hỏng các mối quan hệ

• Người bị overthinking sẽ luôn lo lắng, nghi ngờ người khác, dẫn đến mâu thuẫn, rạn nứt trong các mối quan hệ.
• Bạn khó có thể tin tưởng người khác, luôn suy nghĩ tiêu cực về họ, khiến cho các mối quan hệ trở nên căng thẳng, xa cách.
• Overthinking cũng khiến bạn thu mình lại, ngại giao tiếp, ảnh hưởng đến các mối quan hệ xã hội.

5. Dẫn đến trầm cảm

• Đây là hậu quả nghiêm trọng nhất của hội chứng overthinking. Khi những suy nghĩ tiêu cực, lo âu, căng thẳng kéo dài, không được giải quyết, bạn có nguy cơ cao mắc bệnh trầm cảm.
• Trầm cảm khiến bạn mất niềm vui sống, chán nản, uể oải, thậm chí có những ý nghĩ tiêu cực về bản thân và cuộc sống.
• Trầm cảm ảnh hưởng nặng nề đến sức khỏe tinh thần và thể chất, cần được điều trị kịp thời để tránh những hậu quả nguy hiểm.

Ngoài những tác hại trên, bị overthinking còn có thể dẫn đến một số hậu quả khác như:

• Giảm khả năng sáng tạo
• Mất niềm tin vào bản thân
• Khó khăn trong việc đưa ra quyết định
• Mất hứng thú với các hoạt động yêu thích

Hiểu rõ nguyên nhân dẫn đến overthinking là bước đầu tiên để bạn có thể kiểm soát và vượt qua vấn đề này. Dưới đây là một số nguyên nhân chính dẫn đến hội chứng overthinking:

1. Yếu tố tính cách:

• Những người có tính cách lo lắng, cầu toàn, người theo chủ nghĩa hoàn hảo (perfectionist) có nguy cơ cao bị overthinking hơn.
• Họ thường xuyên lo lắng về mọi thứ, đặt ra tiêu chuẩn cao cho bản thân và khó chấp nhận những sai lầm.
• Khi gặp phải vấn đề, họ có xu hướng suy nghĩ quá nhiều về nó, phân tích mọi khía cạnh và lo lắng về những hậu quả có thể xảy ra.

2. Căng thẳng:

• Căng thẳng do công việc, học tập, các mối quan hệ hoặc những vấn đề cá nhân có thể khiến bạn overthinking.
• Khi bạn căng thẳng, cơ thể sẽ tiết ra hormone cortisol, khiến bạn khó tập trung, suy nghĩ lộn xộn và lo lắng nhiều hơn.
• Căng thẳng kéo dài có thể dẫn đến những suy nghĩ tiêu cực, khiến bạn overthinking và khó thoát khỏi vòng xoáy lo âu.

3. Thiếu ngủ:

• Thiếu ngủ khiến cho não bộ của bạn hoạt động kém hiệu quả, dẫn đến khó tập trung, suy nghĩ mơ hồ và dễ bị lo âu.
• Khi bạn thiếu ngủ, bạn có xu hướng suy nghĩ nhiều hơn về những vấn đề, thậm chí là những vấn đề nhỏ nhặt, và khó có thể đưa ra quyết định sáng suốt.
• Ngủ đủ giấc là điều cần thiết để duy trì sức khỏe tinh thần và giúp bạn kiểm soát overthinking.

4. Sử dụng chất kích thích:

• Việc sử dụng quá nhiều caffeine, rượu bia hoặc chất kích thích khác có thể khiến bạn lo lắng, bồn chồn và khó tập trung.
• Những chất kích thích này có thể làm tăng nhịp tim, huyết áp và khiến cho bạn khó có thể thư giãn.
• Hạn chế sử dụng chất kích thích là cách giúp bạn giảm bớt căng thẳng, lo âu và kiểm soát overthinking hiệu quả.

5. Tiền sử mắc bệnh tâm lý:

• Những người có tiền sử mắc các bệnh tâm lý như rối loạn lo âu, trầm cảm có nguy cơ cao bị overthinking hơn.
• Các triệu chứng của những bệnh lý này có thể khiến bạn suy nghĩ nhiều, lo lắng và khó kiểm soát suy nghĩ của bản thân.
• Nếu bạn nghi ngờ bản thân có thể mắc bệnh tâm lý, hãy tìm kiếm sự trợ giúp từ chuyên gia để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Ngoài ra, một số yếu tố khác cũng có thể góp phần dẫn đến overthinking như:

• Môi trường sống: Môi trường sống ồn ào, náo nhiệt hoặc nhiều áp lực có thể khiến bạn căng thẳng và dễ overthinking.
• Chế độ ăn uống: Chế độ ăn uống thiếu lành mạnh, thiếu vitamin và khoáng chất có thể ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần và khiến bạn dễ bị lo âu, overthinking.
• Mạng xã hội: Việc sử dụng mạng xã hội quá nhiều có thể khiến bạn so sánh bản thân với người khác, dẫn đến tự ti, lo lắng và overthinking.

Khi bị overthinking, bạn có thể chìm đắm trong những suy nghĩ tiêu cực, lo lắng về quá khứ, hiện tại và tương lai, dẫn đến căng thẳng, mất tập trung và khó đưa ra quyết định. Tuy nhiên, đừng lo lắng, bạn hoàn toàn có thể kiểm soát và vượt qua overthinking bằng những cách sau:

1. Nhận thức được vấn đề

Bước đầu tiên để giải quyết bất kỳ vấn đề nào là nhận thức được sự tồn tại của nó. Hãy dành thời gian để quan sát bản thân và nhận diện những dấu hiệu của overthinking như:

• Suy nghĩ liên tục về một vấn đề, dù đã qua hoặc không còn quan trọng.
• Phân tích thái quá mọi thứ, đặt câu hỏi "Nếu như..." và lo lắng về những điều tồi tệ có thể xảy ra.
• Lo lắng và bồn chồn, khó thư giãn và bình tĩnh.
• Khó đưa ra quyết định vì quá băn khoăn về hậu quả.
• Tránh né các hoạt động xã hội.

2. Thực hành thiền định hoặc chánh niệm

Thiền định và chánh niệm là những phương pháp hiệu quả giúp bạn tập trung vào hiện tại, giảm bớt những suy nghĩ tiêu cực và kiểm soát overthinking. Bằng cách dành thời gian mỗi ngày để thiền định hoặc thực hành chánh niệm, bạn có thể:

• Tăng cường khả năng chú ý và tập trung.
• Giảm bớt căng thẳng, lo âu và stress.
• Nâng cao nhận thức về bản thân và suy nghĩ của mình.
• Học cách buông bỏ những suy nghĩ tiêu cực và tập trung vào hiện tại.

3. Thay đổi lối sống

Lối sống đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe tinh thần và kiểm soát overthinking. Hãy thực hiện những thay đổi tích cực trong lối sống như:

• Ngủ đủ giấc: Ngủ đủ 7-8 tiếng mỗi đêm giúp cơ thể và não bộ được nghỉ ngơi, phục hồi, từ đó giảm bớt căng thẳng, lo âu và cải thiện khả năng tập trung.
• Ăn uống lành mạnh: Chế độ ăn uống cân bằng, đầy đủ dưỡng chất cung cấp cho cơ thể năng lượng và vitamin cần thiết để hoạt động hiệu quả, giúp giảm bớt căng thẳng và cải thiện tâm trạng.
• Tập thể dục thường xuyên: Hoạt động thể chất giúp giải phóng endorphin, hormone tạo cảm giác hạnh phúc, từ đó giảm bớt căng thẳng, lo âu và cải thiện tâm trạng.
• Hạn chế sử dụng caffeine và rượu bia: Caffeine và rượu bia có thể khiến bạn lo lắng, bồn chồn và khó tập trung.
• Dành thời gian cho sở thích: Tham gia các hoạt động yêu thích giúp bạn thư giãn, giải tỏa căng thẳng và tập trung vào những điều tích cực.

4. Nói chuyện với ai đó

Chia sẻ những suy nghĩ và lo lắng của bạn với bạn bè, người thân hoặc chuyên gia tâm lý là cách hiệu quả để giải tỏa áp lực và nhận được sự hỗ trợ. Khi bạn chia sẻ, bạn sẽ cảm thấy nhẹ nhõm hơn và có thể nhìn nhận vấn đề từ nhiều góc độ khác nhau.

5. Tìm kiếm sự trợ giúp chuyên nghiệp

Nếu bạn đã thử nhiều cách mà overthinking vẫn ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống của bạn, hãy tìm kiếm sự trợ giúp từ chuyên gia tâm lý. Chuyên gia tâm lý sẽ giúp bạn xác định nguyên nhân của overthinking, lập kế hoạch điều trị phù hợp và hỗ trợ bạn vượt qua vấn đề này.

6. Một số mẹo hữu ích khác

• Ghi chép suy nghĩ: Việc ghi chép lại những suy nghĩ của bạn có thể giúp bạn sắp xếp suy nghĩ, xác định những vấn đề chính và tìm ra giải pháp.
• Thực hành lòng biết ơn: Dành thời gian mỗi ngày để ghi nhận những điều bạn biết ơn trong cuộc sống giúp bạn tập trung vào những điều tích cực và giảm bớt những suy nghĩ tiêu cực.
• Học cách tha thứ: Tha thứ cho bản thân và những người khác giúp bạn giải tỏa những cảm xúc tiêu cực và tiến về phía trước.
• Tập trung vào những điều bạn có thể kiểm soát: Thay vì lo lắng về những điều bạn không thể kiểm soát, hãy tập trung vào những điều bạn có thể kiểm soát và hành động để thay đổi.