Hội chứng sợ lỗ tròn (Trypophobia): Nỗi ám ảnh bí ẩn và cách vượt qua
- Người viết: Đỗ Thị Bích Hạnh lúc
- Tin tức
- - 0 Bình luận
Hội chứng sợ lỗ tròn (Trypophobia) là một trạng thái tâm lý khiến người mắc phải cảm thấy sợ hãi, ghê tởm khi nhìn thấy các cụm lỗ tròn nhỏ tập trung gần nhau. Mặc dù chưa được công nhận là một rối loạn tâm lý chính thức, Trypophobia vẫn ảnh hưởng đến một lượng đáng kể dân số, gây ra những triệu chứng khó chịu và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống.
Hội chứng sợ lỗ tròn (Trypophobia) là gì?
Hội chứng sợ lỗ tròn (Trypophobia) xuất phát từ hai từ Hy Lạp: "trypa" nghĩa là lỗ hổng và "phobos" nghĩa là sợ hãi. Đây là một hội chứng ám ảnh khiến người mắc phải cảm thấy sợ hãi, ghê tởm khi nhìn thấy các cụm lỗ tròn nhỏ tập trung gần nhau. Những lỗ tròn này có thể xuất hiện trên nhiều vật thể khác nhau như vỏ hạt sen, tổ ong, quả dâu tây, bọt biển, vòi hoa sen, bánh quy, sô cô la, đá cẩm thạch, san hô, da một số loài ếch,... Kích thước của các lỗ tròn thường dao động từ 2mm đến 15mm.
Hội chứng sợ lỗ tròn (Trypophobia)
Triệu chứng của Hội chứng sợ lỗ tròn (Trypophobia)
Triệu chứng về thể chất
Nổi da gà: Đây là triệu chứng phổ biến nhất của Trypophobia. Khi nhìn thấy các cụm lỗ tròn, da người bệnh sẽ nổi gai ốc, cảm giác giống như có hàng ngàn con kiến bò trên da.
Buồn nôn, nôn mửa: Cảm giác buồn nôn, thậm chí nôn mửa có thể xảy ra do phản ứng kích thích mạnh của cơ thể đối với các hình ảnh lỗ tròn.
Chóng mặt, hoa mắt: Nhìn vào các cụm lỗ tròn có thể khiến người bệnh cảm thấy chóng mặt, hoa mắt, mất thăng bằng.
Lo lắng, hoảng loạn: Nỗi sợ hãi có thể dẫn đến các cơn lo âu, hoảng loạn với biểu hiện như tim đập nhanh, khó thở, đổ mồ hôi lạnh, run rẩy.
Cảm giác khó chịu về thị giác: Khi nhìn vào các lỗ tròn, người bệnh có thể bị nhức mắt, nhìn mờ, thậm chí ảo giác.
Triệu chứng về tâm lý
Sợ hãi tột độ: Nỗi sợ hãi đối với các cụm lỗ tròn có thể trở nên tột độ, khiến người bệnh la hét, bỏ chạy, mất kiểm soát hành vi.
Mất tập trung: Khó khăn trong việc ghi nhớ, học tập và làm việc do tâm trí bị ám ảnh bởi nỗi sợ hãi.
Trầm cảm: Cảm giác buồn bã, chán nản, mất hứng thú với mọi hoạt động do ảnh hưởng tiêu cực của Trypophobia đến cuộc sống.
Rối loạn ám ảnh cưỡng chế (OCD): Trong một số trường hợp, Trypophobia có thể đi kèm với OCD, khiến người bệnh có những hành vi lặp đi lặp lại để giảm bớt lo lắng, ví dụ như tránh né các vật thể có lỗ tròn, kiểm tra liên tục các vật dụng để đảm bảo không có lỗ tròn.
Mức độ ảnh hưởng
- Mức độ ảnh hưởng của Hội chứng sợ lỗ tròn có thể khác nhau ở mỗi người. Một số người chỉ cảm thấy khó chịu nhẹ khi nhìn thấy các cụm lỗ tròn, trong khi những người khác có thể trải qua những cơn hoảng loạn dữ dội. Trypophobia có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống của người mắc phải, khiến họ gặp khó khăn trong việc giao tiếp xã hội, đi làm, đi học và thậm chí là sinh hoạt hàng ngày.
Lưu ý: Các triệu chứng của Hội chứng sợ lỗ tròn có thể bị nhầm lẫn với các hội chứng ám ảnh khác hoặc các vấn đề về sức khỏe tâm thần.
Nguyên nhân dẫn đến Hội chứng sợ lỗ tròn vẫn chưa được xác định rõ ràng
Nguyên nhân của Hội chứng sợ lỗ tròn (Trypophobia)
Nguyên nhân chính xác của Trypophobia vẫn chưa được xác định rõ ràng. Tuy nhiên, các nhà khoa học đưa ra một số giả thuyết như sau:
Thuyết tiến hóa:
Bản năng sinh tồn: Một số nhà khoa học cho rằng nỗi sợ hãi này bắt nguồn từ bản năng sinh tồn của con người. Các cụm lỗ tròn nhỏ có thể liên quan đến các vật thể nguy hiểm như rắn độc, động vật có nọc, do đó con người phát triển phản ứng sợ hãi để tự bảo vệ bản thân. Ví dụ, hoa văn trên da của một số loài rắn độc có thể tương tự như các cụm lỗ tròn, khiến con người hình thành phản ứng sợ hãi với những hình ảnh này.
Phản ứng sợ hãi bẩm sinh: Một số nghiên cứu cho thấy trẻ sơ sinh có thể bẩm sinh có phản ứng sợ hãi với các hình ảnh có độ tương phản cao, lặp đi lặp lại, tương tự như các cụm lỗ tròn.
Thuyết tâm lý:
Trải nghiệm tiêu cực: Nỗi sợ hãi này có thể bắt nguồn từ những trải nghiệm tiêu cực trong quá khứ liên quan đến các vật thể có hình dạng lỗ tròn. Ví dụ, một người từng bị ong đốt có thể phát triển nỗi sợ hãi đối với tổ ong.
Gắn kết tiêu cực: Một số nhà khoa học cho rằng Trypophobia có thể do sự liên kết tiêu cực giữa các cụm lỗ tròn với những hình ảnh hoặc trải nghiệm gây khó chịu, ghê tởm trong quá khứ.
Yếu tố di truyền:
Di truyền học: Một số nghiên cứu cho thấy Trypophobia có thể có liên quan đến yếu tố di truyền. Nếu bố mẹ mắc Trypophobia, thì con cái có nguy cơ cao mắc hội chứng này hơn.
Tính khí bẩm sinh: Một số người có thể bẩm sinh có xu hướng dễ lo âu, sợ hãi hơn, do đó có nguy cơ cao mắc Trypophobia và các rối loạn ám ảnh khác.
Các yếu tố khác:
Môi trường: Một số yếu tố môi trường như văn hóa, xã hội cũng có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của Trypophobia. Ví dụ, ở một số nền văn hóa, các hình ảnh lỗ tròn có thể được liên kết với những điều xui xẻo, ma quỷ, do đó góp phần hình thành nỗi sợ hãi ở người dân.
Tác nhân gây ảo giác: Một số chất gây ảo giác như LSD có thể tạo ra những ảo giác về các hình ảnh lỗ tròn, khiến người sử dụng phát triển nỗi sợ hãi với những hình ảnh này sau khi hết tác dụng của thuốc.
Chẩn đoán Hội chứng sợ lỗ tròn (Trypophobia)
Hiện nay, Trypophobia chưa được công nhận là một rối loạn tâm lý chính thức trong DSM-5 (Sổ tay chẩn đoán và thống kê các rối loạn tâm thần). Do đó, việc chẩn đoán Trypophobia thường dựa trên các tiêu chí sau:
Tiền sử: Người bệnh có cảm giác sợ hãi, ghê tởm khi nhìn thấy các cụm lỗ tròn nhỏ tập trung gần nhau.
Triệu chứng: Người bệnh có các biểu hiện như nổi da gà, buồn nôn, chóng mặt, lo lắng, hoảng loạn,... khi nhìn thấy các cụm lỗ tròn.
Mức độ ảnh hưởng: Nỗi sợ hãi ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh.
Để chẩn đoán Trypophobia, bác sĩ/ chuyên gia tâm lý sẽ thường xuyên phỏng vấn người bệnh và hỏi về các triệu chứng, tiền sử bệnh lý. Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể yêu cầu người bệnh thực hiện các bài kiểm tra tâm lý để đánh giá mức độ nghiêm trọng của hội chứng.
Điều trị Hội chứng sợ lỗ tròn (Trypophobia)
Mặc dù chưa có phương pháp điều trị dứt điểm cho Trypophobia, nhưng có một số biện pháp giúp kiểm soát các triệu chứng và cải thiện chất lượng cuộc sống cho người bệnh như:
Liệu pháp tiếp xúc:
Đây là phương pháp điều trị hiệu quả nhất cho Trypophobia.
Liệu pháp tiếp xúc giúp người bệnh dần dần tiếp xúc với các vật thể có hình dạng lỗ tròn một cách an toàn và có kiểm soát.
Bắt đầu từ những hình ảnh nhẹ nhàng, sau đó tăng dần mức độ kích thích cho đến khi người bệnh có thể nhìn thấy các cụm lỗ tròn mà không cảm thấy sợ hãi hay khó chịu.
Liệu pháp tiếp xúc có thể được thực hiện dưới sự hướng dẫn của chuyên gia tâm lý hoặc bằng cách sử dụng các ứng dụng trị liệu trực tuyến.
Liệu pháp nhận thức hành vi (CBT):
CBT giúp người bệnh thay đổi suy nghĩ và hành vi tiêu cực liên quan đến Hội chứng sợ lỗ tròn.
Bằng cách nhận thức được những suy nghĩ sai lệch và phi lý trí về các cụm lỗ tròn, người bệnh có thể dần dần kiểm soát nỗi sợ hãi của mình và giảm bớt các triệu chứng lo âu.
Liệu pháp CBT thường được kết hợp với liệu pháp tiếp xúc để mang lại hiệu quả điều trị cao hơn.
Kỹ thuật thư giãn:
Các kỹ thuật thư giãn như yoga, thiền, thở sâu,... có thể giúp giảm căng thẳng và lo âu, từ đó giúp người bệnh kiểm soát tốt hơn nỗi sợ hãi của mình.
Áp dụng các kỹ thuật thư giãn thường xuyên có thể giúp người bệnh cải thiện chất lượng giấc ngủ, giảm bớt các triệu chứng lo âu và trầm cảm, đồng thời nâng cao khả năng tập trung và ghi nhớ.
Sử dụng thuốc:
Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể kê đơn thuốc an thần hoặc thuốc chống lo âu để giúp người bệnh kiểm soát các triệu chứng hoảng loạn và lo âu nặng.
Thuốc chỉ nên được sử dụng như một biện pháp hỗ trợ tạm thời, kết hợp với các phương pháp điều trị tâm lý khác.
Thông tin tham khảo
Người bị Hội chứng sợ lỗ tròn cần tìm tới sự trợ giúp chuyên nghiệp và học cách kiểm soát nỗi sợ
Lời khuyên chi tiết cho người mắc Hội chứng sợ lỗ tròn Trypophobia
Tìm kiếm sự trợ giúp chuyên nghiệp: Tham khảo ý kiến bác sĩ tâm lý để được chẩn đoán và điều trị phù hợp.
Học cách kiểm soát nỗi sợ hãi: Áp dụng các kỹ thuật thư giãn, tập thể dục thường xuyên và duy trì lối sống lành mạnh.
Tránh né các vật thể kích thích: Hạn chế tiếp xúc với những thứ khiến bạn cảm thấy sợ hãi và khó chịu.
Chia sẻ với người thân và bạn bè: Nói chuyện với những người bạn tin tưởng để được hỗ trợ và động viên.
Tham gia các nhóm hỗ trợ: Tham gia các nhóm hỗ trợ trực tuyến hoặc ngoại tuyến dành cho người mắc Hội chứng sợ lỗ tròn để chia sẻ kinh nghiệm và được hỗ trợ lẫn nhau.
Hội chứng sợ lỗ tròn (Trypophobia) là một hội chứng ám ảnh có thể gây ra những triệu chứng khó chịu và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống. Tuy nhiên, với sự trợ giúp của các chuyên gia tâm lý và những biện pháp điều trị phù hợp, người mắc Trypophobia hoàn toàn có thể kiểm soát nỗi sợ hãi của mình và sống một cuộc sống bình thường.
Nếu bạn hay người thân mắc Hội chứng sợ lỗ tròn, hãy đặt lịch hoặc liên hệ hotline / zalo 0383720880, các chuyên gia tâm lý tại Viện Tâm Lý Đời Sống sẽ hỗ trợ, tư vấn và đồng hành giúp các bạn hồi phục sức khỏe tinh thần một cách tốt nhất.
Tham khảo thêm những Dịch vụ Trị Liệu Tâm Lý tại Viện Tâm Lý Đời Sống
Viết bình luận