Hội chứng sợ khoảng trống: "Kẻ thù thầm lặng" của sức khỏe tinh thần

Hội chứng sợ khoảng trống, hay còn được gọi là được gọi là rối loạn ám ảnh sợ khoảng trống (agoraphobia), là một chứng rối loạn lo âu khiến người mắc phải cảm giác sợ hãi, lo lắng tột độ khi ở trong những không gian rộng rãi, đông người hoặc những nơi khó thoát ra ngoài. Nỗi ám ảnh này không chỉ đơn thuần là sợ hãi một địa điểm cụ thể, mà còn là sự lo lắng về việc bị mắc kẹt, không thể kiểm soát tình huống hoặc nhận được sự trợ giúp nếu cần thiết.

Biểu hiện và triệu chứng của Hội chứng sợ khoảng trống

Nỗi sợ hãi phổ biến của hội chứng sợ khoảng trống:

Nguyên nhân gây ra hội chứng sợ khoảng trống

1. Trải nghiệm tiêu cực:

• Ký ức ám ảnh: Từng có trải nghiệm kinh hoàng liên quan đến việc ở trong những không gian rộng rãi, đông người hoặc bị mắc kẹt, như bị lạc trong đám đông, gặp tai nạn giao thông, bị nhốt trong thang máy,...

• Sợ hãi tái diễn: Những ký ức ám ảnh này khiến họ sợ hãi và lo lắng mỗi khi ở trong những tình huống tương tự.

2. Di truyền:

• Yếu tố di truyền: Yếu tố di truyền cũng có thể góp phần hình thành rối loạn ám ảnh sợ khoảng trống.

• Nguy cơ cao mắc bệnh: Nếu có cha mẹ hoặc người thân mắc hội chứng này, bạn có nguy cơ cao mắc phải hơn.

3. Yếu tố tâm lý:

• Những người có tính cách lo lắng, nhút nhát, dễ bị kích động,... có nguy cơ cao mắc hội chứng sợ khoảng trống hơn.

• Họ có xu hướng phóng đại những nguy hiểm tiềm ẩn và dễ bị tổn thương bởi những trải nghiệm tiêu cực.

4. Thiếu hiểu biết:

• Thông tin sai lệch: Thiếu hiểu biết về hội chứng sợ khoảng trống, tin vào những thông tin sai lệch hoặc xem quá nhiều phim ảnh về những thảm họa có thể dẫn đến nỗi sợ hãi.

• Nguy cơ từ truyền thông: Việc tiếp xúc với nhiều thông tin tiêu cực về tai nạn, thảm họa do đám đông gây ra cũng có thể góp phần hình thành hội chứng này.

Chẩn đoán hội chứng sợ khoảng trống

Cần phân biệt hội chứng sợ khoảng trống với các rối loạn lo âu khác, như:

• Rối loạn lo âu lan tỏa (GAD): Gây ra lo lắng và bồn chồn dai dẳng về nhiều vấn đề trong cuộc sống, không chỉ riêng việc ở trong những không gian rộng rãi.

• Rối loạn hoảng sợ: Gây ra các cơn hoảng loạn đột ngột, dữ dội với các triệu chứng như tim đập nhanh, khó thở, chóng mặt,...

• Rối loạn ám ảnh cưỡng chế (OCD): Gây ra những suy nghĩ ám ảnh (ám ảnh) và hành vi lặp đi lặp lại (cưỡng chế) không mong muốn.

Để chẩn đoán rối loạn ám ảnh sợ khoảng trống, bác sĩ sẽ thăm khám, hỏi bệnh và thực hiện các xét nghiệm tâm lý.

• Chẩn đoán dựa trên:

  • Các triệu chứng mà bệnh nhân mô tả

  • Khám lâm sàng

  • Có thể thực hiện các xét nghiệm máu để loại trừ các bệnh lý khác

• Tiêu chuẩn chẩn đoán theo DSM-5:

  • Sợ hãi hoặc lo lắng mãnh liệt, dai dẳng khi ở những nơi hoặc tình huống mà người bệnh cảm thấy khó thoát ra.

  • Tránh né những nơi hoặc tình huống gây ra nỗi sợ hãi.

  • Nỗi sợ hãi hoặc lo lắng gây ra đau khổ hoặc suy giảm chức năng đáng kể trong cuộc sống.

  • Các triệu chứng không thể giải thích bởi các nguyên nhân khác như rối loạn lo âu khác, rối loạn tâm thần khác, tác dụng phụ của thuốc hoặc các bệnh lý y tế.

Điều trị hội chứng sợ khoảng trống thì liệu pháp tâm lý là phương pháp hiệu quả nhất

Phương pháp điều trị hội chứng sợ khoảng trống

1. Liệu pháp tâm lý:

• Liệu pháp nhận thức hành vi (CBT): Là phương pháp hiệu quả nhất để điều trị hội chứng sợ khoảng trống.

  • CBT giúp người bệnh nhận thức và thay đổi những suy nghĩ và hành vi tiêu cực liên quan đến việc ở trong những không gian rộng rãi.

• Liệu pháp tiếp xúc (Exposure therapy): Cũng có thể được sử dụng để giúp người bệnh đối mặt với nỗi sợ hãi của mình một cách an toàn và có kiểm soát.

2. Thuốc:

• Thuốc chống trầm cảm: Giúp giảm các triệu chứng lo âu và trầm cảm.

• Thuốc chống lo âu: Giúp giảm các triệu chứng lo âu cấp tính như tim đập nhanh, vã mồ hôi,...

• Tuy nhiên, thuốc chỉ nên được sử dụng như biện pháp hỗ trợ kết hợp với liệu pháp tâm lý.

3. Kỹ thuật thư giãn:

• Tập yoga, thiền định, châm cứu: Giúp giảm căng thẳng, lo lắng và cải thiện tâm trạng.

4. Thay đổi lối sống:

Hội chứng sợ khoảng trống là một chứng rối loạn lo âu có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống của người bệnh. Tuy nhiên, với việc chẩn đoán và điều trị kịp thời, bệnh nhân hoàn toàn có thể kiểm soát được chứng bệnh này và sống một cuộc sống bình thường.

Lưu ý:

• Bài viết này chỉ mang tính chất tham khảo, không thể thay thế cho lời khuyên của chuyên gia y tế.

• Nếu bạn nghi ngờ mình hoặc người thân mắc hội chứng sợ khoảng trống, hãy đến gặp bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị chính xác.